Türkiye Cumhuriyet Form Bankası’nın (TCMB) ekim ayı enflasyon rakamlarına ilgilendiren Mahiye Değer Gelişmeleri Raporu’nda, “Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki akıbet periyot gelişmeleri, ancak içi enerji fiyatlarına yansımaya bitmeme ederek cıvıltı üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltti ve müstahsil fiyatlarını fevk calip gerçek öge oldu” denildi.
Forma Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ekim ayında Tüketici Eşit Endeksi’ni (TÜFE) maaş 3,54 artışla yıllık yüzdelik 85,51 olarak açıklamasının ardından, Mahiye Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu bugün yayınladı. TCMB’nin, yıllık enflasyonun erke ve etanol-kötü-kızıl gruplarında gerilerken özge gruplarda yükseliş kaydettiğini bildirdiği raporunda şunlar kaydedildi.
“ENFLASYONA YERYÜZÜ BELİRGİN KATKI GIDA GRUBUNDAN: Mütemmim fiyatları Teşrinievvel ayında yüzdelik 3,54 oranında yükselmiş, almanak şişkinlik 2,06 puan artarak yüzde 85,51 olmuştur. Bu dönemde almanak şişkinlik enerji ve ispirto-duman-altın gruplarında gerilerken sair gruplarda yükselmiş, almanak mütemmim enflasyonundaki artışa genişlik peyda yardım gıda grubundan gelmiştir. Gıda grubu almanak enflasyonundaki yükselişte dinç kâr ve göveri kaleminin öncülüğünde işlenmemiş gıda alt grubu öne çıksa üstelik fiyat artışlarının grup geneline yayıldığı izlenmiştir. Temel dünyalık grubu yıllık enflasyonunda yükseliş eğilimi bitmeme ederken hizmet enflasyonundaki artışı, kiranın yanı sıra akaryakıt fiyatlarının yansımalarının hissedildiği ulaştırma hizmetleri sürüklemiştir. Zir grupların yıllık bitiren enflasyonuna katkıları incelendiğinde, aynı geçmiş ayak tabanı göre azık, esas para ve hizmet gruplarının katkıları, sırasıyla 1,32, 0,66 ve 0,51 puan artarken erke ve ispirto-esrar-kızıl gruplarının katkıları, sırasıyla 0,28 ve 0,15 nokta azaldı.
FİYAT ARTIŞLARI KİRA VE HİZMET GRUBUNDA ZAYIFLADI: Mevsimsellikten arındırılmış fiyat artışları icar ve bakım grubunun genelinde zayıflarken mamul gıdada tıpkı miktar artmış, temel mallarda ise görece ufki seyretmiştir. Enerji grubunda almanak enflasyon gerilerken mahiye bazdaki artışta uluslararası idmansız petrol fiyatlarıyla ahenktar adına yükselen akaryakıt fiyatları ile kanalizasyon suyu fiyatlarının etkisi öne çıkmıştır. Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki sonuç çağ gelişmeleri, daraç içi enerji fiyatlarına yansımaya bitmeme ederek cümbüş üretimi ve doğal gaz imalatı fiyatlarını yükseltmiş ve yetiştirici fiyatlarını yukarı çekici gerçek ilke olmuştur. Bu vizyon altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle B ve C göstergelerinin maaş değişimleri aynı hacim yavaşlarken yıllık enflasyonlarındaki yükseliş sürdü.
ULAŞTIRMA GRUBUNDA YILLIK ŞIŞKINLIK YÜZDELIK 102,2: Hizmet fiyatları ekim ayında yüzdelik 2,63 oranında yükselmiş, takım almanak enflasyonu 2,48 fakül artışla yüzdelik 60,24 namına gerçekleşti. Bu dönemde almanak para şişkinliği, kira ve ulaştırma hizmetlerinde henüz sarih almak üzere umum zir gruplarda yükseldi. Kirada maaş artma yüzdelik 4,87 oranında gerçekleşmiş, yıllık pahalılık yüzde 41,24 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, icar zir grubunda maaş artma tıpkı önceki taban nazaran aynı cirim gerilemekle beraber faziletli seviyesini korudu. Ulaştırma zir grubunda fiyatlar yüzdelik 1,97 oranında artarak, almanak pahalılık yüzde 102,20 seviyesine ulaştı. Otobüs ile site içi ve hava aracılığıyla bulaşan taşımacılığı kalemlerindeki eşit artışları bu gelişmede öne çıkarken kara aracılığıyla şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki çöküntü ekim ayında birlikte bitmeme etmiştir. Yemek hizmetlerinin sürüklediği aşçı-otel madun grubunda fiyatlar yüzde 2,64 oranında artmış, almanak para şişkinliği yüzdelik 81,92 adına gerçekleşmiştir. Değişik hizmetlerde ise fiyatlar yüzde 1,82 oranında yükselmiş, bakım-tamir, keyif hizmetleri, iblağ sigortası ve canlılık-ekin ilgi calip kalemler olmuştur.
KİŞİSEL BAKIM VE FAMILYA TEMİZLİK ÜRÜNLERİNDE YILLIK ENFLASYON YÜZDELIK 85,38: Anne servet grubunda teşrinievvel ayında yıllık şişkinlik 2,16 fakül artışla yüzdelik 79,65 oldu. Bu dönemde, almanak şişkinlik yekpare ast gruplarda yükseldi. Dayanıklı dünyalık fiyatları (altın dünya) ekim ayında yüzde 2,57 oranında kalık, bu gelişmede yüzde 8,38 oranında artan beyaz zehir eşya fiyatlarının etkisi bariz oldu. Böylece, bu alt grupta almanak pahalılık yüzde 92,47 seviyesine ulaştı. Yıpranmamış zaman etkisinin izlendiği giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar yüzde 8,43 oranında yükselerek, almanak pahalılık 1,01 fakül artarak yüzdelik 40,63’e ulaştı. Değişik ana mallarda bedel artışları kol geneline yayılırken şahsi hizmet ürünleri ve ocak ile ilişik temizlik malzemeleri öne çıkan kalemler olmaya bitmeme ederek almanak şişkinlik yüzde 85,38 seviyesine ulaştı.
ENERJİ ENFLASYONU DÜŞTÜ: Enerji fiyatları teşrinievvel ayında yüzde 2,37 oranında yükseldi, grup yıllık enflasyonu 4,92 puan azalarak yüzdelik 128,06’ya geriledi. Mahiye artışta uluslararası kaba yer yağı fiyatlarındaki gelişmeleri peşinden akaryakıt fiyatlarında gözlenen yükselişin (yüzdelik 3,15) etkisi hissedildi. Öne sâdır tıpkı gayrı soy olan kanalizasyon suyu fiyatları eski aydan sarkan etkilere ilişkin yerine bu dönemde yüzdelik 7,17 oranında arttı. Mavera yandan, arsıulusal gelişmelere koşut yerine tulum gaz fiyatlarındaki düşüş (yüzdelik -1,69) sürdü.
GIDA VE ALKOLSÜZ ÜÇECEKELR ENFLASYONU YÜZDELIK 100’E DAYANDI: Azık ve alkolsüz içecekler grubunda almanak enflasyon, ekim ayında 6,00 nokta yükselerek yüzdelik 99,05 oldu. Yıllık para şişkinliği işlenmemiş gıdada 9,85 nokta artışla yüzdelik 92,24, kenarlı gıdada ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 oldu. İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde güre ürün ve göveri fiyatlarındaki yükselişin bitmeme ettiğine işaret etti. Özge işlenmemiş gıdada er bezi, kuruyemiş, pirinç ile çiğ benzin bedel gelişmelerinin yansıdığı sütün yanı sıra kırmızı deri fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş azık fiyatlarında görülen yüzdelik 3,33 oranındaki artışta ise savuşturmak-tahıllar özellikle girmek amacıyla, peynir ve sair benzin ürünleri, şeker ile bağlantılı ürünler ve konserve sebze ürünleri enerjik oldu.
TÜTÜN ÜRÜNLERİ FİYATI YÜZDELIK 3,39 YÜKSELDİ: Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda ekim ayında fiyatlar üretici firmalar kaynaklı artışlar sonucunda yüzde 3,30 oranında yükselirken almanak para şişkinliği 4,60 benek düşüşle yüzdelik 77,88 oldu. Alkollü meşrubat fiyatları yüzde 2,18, kötü ürünleri fiyatları kamer ortasında yapılan artışlarla yüzde 3,39 oranında yükseldi.
ÜRETİCİ ENFLASYONUNDA ANA BELİRLEYİCİ ENERJİ GRUBU OLDU: Ensiz içi yetiştirici fiyatları ekim ayında yüzde 7,83 oranında terfian yıllık şişkinlik 6,19 puan artışla yüzdelik 157,69 oldu. Temel endüstri gruplarına göre bakıldığında, bu gelişmede ana belirleyicinin enerji grubu müstahsil eşit artışı (mahiye bazda yüzdelik 26,50) olduğu izlendi. Mahiye bedel gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, ruh ve gaz karşılık ayarlamalarını peşinden kocaman artışlar gösteren zindelik-doğal gaz-buhar ve iklimlendirme ile ham petrol-doğal gaz sektörlerinin beraberinde çul eşyası, musaffa edilmiş yer yağı ürünleri, yapım ile angajmanlı olan madensel sıfır mineral mahsulat ile meşrubat sektörlerindeki bedel artışlarının örtüsüz olduğu görüldü.”
