Tarihte birçok medeniyete aile sahipliği eden Hatay’da, Roma döneminde düz yazı edilen “Antakya Antik Hipodrom”de cümbüş yeri olarak kullanıldığı düşünülen ve içerisinde çeşitli baziçe malzemelerinin bulunduğu iki mekan periyot yüzüne çıkarıldı.
Antakya ilçesine mecbur Küçükdalyan Mahallesi sınırları içerisindeki Antakya Antika Hipodrom ve çevresi kazıları Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (HMKÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hatice Pamir başkanlığında yürütülüyor.
Aralarında kazı bilimci, mimar, kent plancısı ve az dışından ayrımlı üniversitelerin kazı bilimi bölümünden öğrencilerin dahi bulunduğu 25 kişilik kol, Antakya Antik Hipodrom ve çevresinde düzenci bire bir düzentileme yapıyor.
Kazı çalışması gerçekleştiren kol, antika hipodromun mağrip kısmında coşku yeri adına beğenilen iki mekan ve içerisinde oyunlarda kullanılan mızrap zarlar, oyun taşları ve nefesli saz parçası buldu.
Kazı Başkanı Prof. Dr. Hatice Pamir, AA muhabirine, 2013 yılından bu yana ölçülü kazılarda elde edilen verilere bakarak 513 metre uzunluğunda ve 110 metre genişliğindeki yapının tarihinin milattan önce 67 yılına büyüklüğünde uzandığını söyledi.
Yapının, Helenistik dolaşma yapıların konusunda inşa edildiğini düşündüklerini anlatan Pamir, kazı çalışmalarında o döneme ilişkin verilerin olduğunu belirtti.
Pamir, iki eğik ve 80 bin birey kapasiteli Antik Hipodrom’de, döneminde atlama beygiri yarışlarının beraberinde olimpiyat oyunlarının bile düzenlendiğini dile getirdi.
-“Milattan evvel 67’ye büyüklüğünde uzanan tıpkı tarihi var”
Hipodromun, döneminin ihtişamlı yapılarından biri olduğunu kaydeden Pamir, şöyle konuştu:
“Antakya Antik Hipodromu dünyanın yeryüzü alaylı yapılarından tıpkısı tanesi. Bu anlamda muvazene etmek açısından düşünecek olursak Roma’daki Circus Maximus’u verebiliriz. Ayrımsız debdebe ve kapasiteye eş benzeri yapı. Milattan evvel 67’ye kadar uzanan tıpkısı tarihi var. Roma’nın Antakya’yı hem kültürel hem politik hegemonyası altına aldığı döneme büyüklüğünde uzanıyor. Fakat tekrar tığ kayıtlardan biliyoruz kim bu hipodrom aslında ondan daha öncesine gidiyor. Helenistik dönemi krallıkları dönemine gidiyor. Galiba Roma yapısı hipodromun Helenistik aktarılma yapısının üzerine inşa edildiğini düşünüyoruz. Buna müteveccih bile araştırmalarımızı sürdürüyoruz.”
Pamir, 50 dönümlük düzlük içinde kayran kayran hipodromda, iki eğik oturma sıralarıyla çevrelenmiş “U” şeklinde tıpkı planın bulunduğunu söyledi.
Hipodromda vaktiyle şişman festivaller ve organizasyonların yapıldığını anlatan Pamir, “Onlardan bir tanesi seçme dört yılda tıpkısı Mısır’dan Kıbrıs’a Yunanistan’a büyüklüğünde bilcümle Gün Doğusu Akdeniz kıyılarından mevrut yarışmacılar burada beygir yarışları yapıyorlardı.” dedi.
“Oyun zarları, baziçe taşları bulduk”
Pamir, Antakya Antika Hipodrom’un maşrık kısmında antrparantez aynı tapınağın bulunduğunu ve buralarda birlikte düzentileme yürüttüklerini aktardı.
Hipodromun kazı çalışmalarında enteresan buluntulara rastladıklarını ifade fail Pamir, şunları kaydetti:
“Hipodromun mağrip kısmındaki kazılarda enteresan mimarlık bakaya ve eserlerle karşılaştık. Vakit Kaybetmeden çok gerçekten iki mekan kazdık. Yaptığımız kazılarda, oyun oynamakta makbul üzerlerinde işaretler mevcut baziçe zarları, baziçe taşları, kemikten yapılmış nefesli benzeri çalgının uç kısmı ve üzerlerinde insan merkum fay çömlekler bulduk. Bu da bizi şöyle ayrımsız düşünceye götürdü. Bu büyüklüğünde şişman boyutlu bire bir yapının beraberinde bittabi kim eğlence yeri gibi mekanları vardı. Filhakika kazdığımız bu mekanlar dahi tıpkısı basamak planı vermediği amacıyla biz onu ayrımsız canlılık mekanı, sporcuların ihtimal boş vakitlerini geçirdikleri evet bile mevrut kişilerin eğlenecekleri bir mekan olduğu şeklinde şimdilik yorumladık.”
Pamir, kızıl bire bir ekin mirası hipodromun geleceğe taşınması ve korunmasının oylumlu olduğunu sözlerine ekledi.
