Cumhurbaşkanlığının kararıyla 2021’dahi iri bölümü “Kesme Korunacak Hassas Düz” ilan edilen Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti’nin UNESCO Acun Mirası Listesi’nde saha alması üzere icraat sürüyor.
Samsun Valiliği, İstanbul’bile millî medyada çalışan 15 matbuat mensubunu davet ederek, kentin tarihi ve turistik yerlerini takdim etmek amacıyla gezi düzenledi.
Bu kapsamda, önceki bölüm Ladik ilçesindeki ahşap mimarisi açısından Osmanlı dönemi özelliklerini yansıtan Ambarköy Kemiksiz Albeni Müzesi, Belediye Başkanı Nurhan Olumlu Özel, Şahinkaya Kanyonu ise Vezirköprü Şehremini İbrahim Vabeste Edis eşliğinde matbuat mensuplarına tanıtıldı.
Gezinin ayrımsız ayrıksı durağı olan Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti, Türkiye’nin sunu bereketli korunmuş alanlarından biri olmasıyla dikkati çekiyor.
Kızılırmak Nehri eliyle taşınan alüvyonlar sebebiyle oluşan ve üstünde 7 göl barındıran deltada, kış aylarında yağmur oranlarının artmasıyla göller mürekkep ayrımsız kaynak oluşturuyor.
Deniz ile göller arasındaki kum tepecikleri, sazlıkları, gölleri ve doğasıyla turist çekmeye devam fail deltada, doğal ortamlarında özgürcesine dolaşan mandalar ve yılkı atlarını de yok etmek türlü.
Bugüne büyüklüğünde 362 kuş türü, 554 nebat, 35 balık, 42 memeli, 260 omurgasız, 13 sürüngen ve 12 yüzergezer türü amacıyla dirim alanı sağlayan deltada, her yıl 6-7 milyondan çok kuş, dünyanın bildirme ağır barhana yollarından Afro- Avrasya Palearktik yolu süresince cenup ve kuzeye göçmeden önce burada konaklıyor.
Delta, gövde belirgin araçlar ve bisikletlerle gezilebiliyor. Kayran, kameralar ve rutin denetimlerle kontrol altında tutuluyor.
Kuş halkalama çalışmaları yapılıyor
Gönüllü darülfünun öğrencilerinin birlikte görev aldığı alanda, birçok noktaya kurulan hayalet ağlar, bölgeye ilk defa uğrayan kuşların halkalanması ve gelişimini takip için kullanılıyor.
Halkalama noktasında tıpkı araya gelen gönüllüler, kuşun cinsi, ağırlığı, angıç uzunluğu, tüy rengi, cinsiyeti ve ağız yapısı üzere özellikleri belirleyip ayrımsız deftere rütbe ediyor. Daha sonra ayağına takılan bölüt numarası kayıt edilen kuş, barhana serüvenine devam etmek üzere saf yaşam alanına salınıyor.
Ağlara takılan kuş henüz önceki halkalanmışsa, geçmiş kaydı bulunup kuşun vücudundaki değişimler rütbe alınarak başıboş bırakılıyor.
Kızılırmak Deltası Sulak Alan ve Kuş Cenneti Sorumlusu Değer Yılmaz, alanın 560 bin dönümlük Bafra, 19 Mayıs ve Alaçam ilçelerinin birleşimiyle meydana geldiğini söyledi.
Türkiye’da görülen kuş türü sayısının 494, alanda görülenlerin sayısının 362 olduğunu anlatan Yılmayan, bunlardan 160 türün deltada üreyenler olduğunu bildirdi.
Yılmaz, “Genelde kuşların ağır olduğu zamanlar ara, aile ve küçük ay ayları. Kuzeyde göllerin donmasıyla kuzeyden güneye bir barhana başlıyor. Efsanevi Karadeniz blokunu geçtikten sonradan tagaddi alanı yerine geçmiş burayı görüyor. Korunaklı bire bir kesim, nevale yönünden ensesi kalın, yaşam alanı ona akıllıca olduğu üzere burada konaklıyor. Ama yaz şita burada 160 türü görebiliyorsunuz.” diyerek konuştu.
Alanın 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası rezerv listesine girdiğini, 2018’dahi ise daimi listeye gidermek üzere müracaat yapıldığını tamlayan Yılmaz, “Burada hayvanların özgürce yaşadıkları haddinden fazla iri bir kayran var. Alanda 7 balaban gölümüz var, kış aylarında irili ufaklı bu nüsha 20’ye büyüklüğünde ulaşıyor. Çokça iri tıpkı düz olduğu üzere burada kendi başlarına haricen hizmetçi yapılmadan özgürcesine yaşayabiliyor. Alelumum üreme dönemlerinde birlikte yine çöz kısımlarda kuş yoğunluğunu mevrut ziyaretçilerimiz görebiliyor.” ifadelerini kullandı.
“Burası Samsun’un akciğerleri”
Yaralı kâin hayvanlara, Yaban Hayvanları İlk Arkalama Ünitesinde baytar doktor kontrolünde müdahale edildiğini bildiren Yılmayan, ancak genelde katıksız yaşam alanı olduğu amacıyla yaralıların rızık zincirine karışma olduğunu kaydetti. Yılmaz, “Nahiye sadece kanatlılara değil, utangaç yılkı atlarına, sığırlara, mandalara, yaban tavşanlarına, su samurlarına, huysuz, tilki, yaban domuzu, uzun hayvan, elöpen, bağa atılmak amacıyla bir nice canlıya eş sahipliği yapıyor.” dedi.
Yılmaz, korunması ve türlerin hayvanlar bahçesi kadar değil saf ortamlarında görülmesinin bölgenin sunu önemli özelliği olduğunu anlatarak, alanı “Samsun’un akciğerleri” diye niteleyerek tanımladı.
“Banko UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girecek”
Samsun Valisi Zülkif Görgüsüz ise Kızılırmak Kuş Cenneti’nin kök benzeri huy şaheseri olduğunu söyledi.
Bölgenin UNESCO Acun Mirası Listesi üzere aday olduğunu anımsatan Görgüsüz, şöyle konuştu:
“Onunla ait süreci Dışişleri Bakanlığı ile yürütüyoruz. Burası bunu ziyadesiyle adalet eden ayrımsız mekan. Burada 250’nin üzerinde yılkı atı, camız varlığımız var. Türkiye’nin arz aşkın manda varlığı Samsun’dadır. Vejetasyon direy açısından varlıklı. Tamlık bitkileri, hayvanlarıyla kamu aynı başeser. Evvel inanmamız gerekiyor. Ilk fon namına başlar. Peşi Sıra az buçuk daha gelişir, sonradan konkre adımlar atılır ve sonuca ulaşılır. Buranın banko UNESCO Acun Mirası Listesi’ne gireceğine inanıyoruz.”
Vali Görgüsüz, alanda sağlam çok duraç olduğuna meni ederek, şunları kaydetti:
“Bu kurallara riayetkâr olmak suretiyle burayı parçalanmamış insanlığa beğenmek için uğraşıyoruz. Burası esasen hafi bire bir cennet. Maatteessüf çokça aşkın bilinmiyor. Yer çok tanıtımda bire bir artımız olacak. Dünya burayı bilecek. Bu çeşit alanları gelip başlamak isteyenler, kuş gözlemcileri, karavanla gelip buralarda eğlenmek isteyenler var. Burada normal yapı malzemeleriyle inşaat yazmak doğrusu olanaklı değil. Dünyada bunun üzere İspanya’birlikte, Polonya’dahi buna eş yerler var amma bunlar ağız ağıza turizme dönüştürülmüş. Biz üstelik burayı turizme ve halkın hizmetine fethetmek istiyoruz.”
