Sam Francis, BBC News

Londra metroları, otobüsleri ve trenlerini kapsayan Büyükşehir Belediyesi’hangi bağlı toplu transfer zehir, 2019 yılında, panolarında gayrisıhhi, abur cubur niteliğindeki yiyeceklerin reklamlarına meydan vermeme kararı vermişti.

Demincek önde gelen fen insanlarının yaptığı bire bir araştırmada bu yasak sayesinde 100 bin obezite vakasının önlendiği öne sürülüyor. Fakat bu doğru tür mi? Zahir ölçüldü? Haram neleri kapsıyordu?

Londra Belediyesi hep tıpkısı şişko nakil ağındaki panolara şeker hastalığı ve yağ oranı faziletli ya de fazla tuzlu gıdaların ilanlarının alınmasın 2019 yılında karar verdi.

Gıda şirketleri, restoranlar, amade aşındırmak, eve paket yemek hizmeti sunanlar bu alanlarda genel namına markalarının değil sadece elan dimdik olan ürünlerinin reklamını yapabilecekti.

Erek Londra Şehremini’nın ifadesiyle alelhusus “çocuklarda yaygınlaşan obezite sorunuyla savaşım” idi. Uygulamaya konmadan ilk halka danışıldığında yüzdelik 82 destek almıştı.

Araştırmanın bulguları neler?

Araştırmaya bakarak, abur cubur azık reklamı yasağı, car edildiği 2019 yılından bu yana Londra’bile, direkt, beklenenden 94 bin 867 daha bir iki obezite vakası görülmesini sağladı.

Sheffield Üniversitesi ile Londra Hıfzıssıhha ve Tropik Hastalıklar Fakültesi’nin eş araştırmasına göre bu, obezite vakalarında yüzde 4,8’lik tıpkısı azalmaya tekabül ediyor.

Aynı araştırı, benzeri dönemde Londra’birlikte, beklenenden 2 bin 857 elan birkaç diyabet ve bin 915 henüz birkaç kalp hastalığı görüldüğünü de belirleme etti.

Bunun mefret aynı yönü bile hayat kurtarması ve sağlığı geliştirmesinin beraberinde Ulusal Keyif Hizmetleri’ne, bulunan nüfusun hayat süresi içerisinde 218 milyon sterlin (4 bilyon 740 bin Türk lirası civarında) tasarruf sağlaması.

Bu araştırı, elan önceki yapılan ve bin civarında Londralının reklam yasağından itibaren alışveriş alışkanlıklarının, İngiltere’nin kuzey batısında ateş parçası benzeri sayıdaki insana nazaran bittabi değiştiğini izleyen elan önce tamamlanmış benzeri başka çalışmadan yararlanılarak yapıldı.

Gücük Ay ayında yayımlanan bu evvel say, gayrisıhhi azık reklamlarına konan yasağın, Londralıların haftalık alışverişlerinden kararlama averaj bin ısın eksilmesine yol açtığı sonucuna varmıştı. Ayrıca yağ, şeker ve tuz oranı efdal azık ürünlerini dahi elan bir iki almışlardı.

Araştırma bu bine mail kişi içerisinden “lüp alışverişini eden kişinin toplu taşıma kullandığı” daha sıradan tıpkısı grubu ayırmış ve bu grupta gayrisıhhi gıda tüketimindeki düşüşün haddinden fazla daha iri olduğunu, haftalık alışverişlerinden bin 307 kalori eksildiğini görmüştü.

Sheffield ve Tropikal Hastalıklar Fakültesi’nin yaptığı serencam araştırma bu bulguları ensiz benzetim modellemesi tarafından Londra nüfusunun tamamına yayarak, sosyete sağlığı üstünde ne çeşit etkiler yaratabileceği üstüne tahmini sonuçlar elde ediyor.

Araştırmaya yönelik eleştiriler

Adını vermeksizin BBC’ye mütekellim tıpkısı müderris “Seçkin tip modelleme varsayımlara dayanır ve bu bile haddinden fazla korkusuz ara sıra varsayımlarda bulunuyor” dedi.

Elan anif eleştiriler bile var.

Institute of Economic Affairs ünlü karın kuruluşundan Christopher Snowdon “Bu modelleme çalışması bire bir tababet dergisinde yayımlandığını bugüne büyüklüğünde gördüğüm en kalıpsız kıyafetsiz ‘çöp-bilimlerden’ biri” diyor ve sürdürüyor:

“Reklam yasağının Londralıların 1000 kalori elan beş altı tüketmesine etmen olduğu gibi kusurlu benzeri iddiada mevcut, daha esbak bir modelleme çalışmasına dayanıyor. ‘Rapor’ bu uyduruk iddiaya dair benzeri saf baştan savma hesaplamadan ibaret.”

Çalışmayı eleştirenler ayrıca Millî Esenlik Hizmetleri verilerine göre, reklam yasağından bu yana Londra’dahi yavru obezliği vakalarının ortalamanın üstünde artım gösterdiğine üstelik işaret ediyor.

Belediye Reisi Sadiq Khan mutlu

Londra Belediye Reisi Sadiq Khan ise araştırı sonuçlarını memnuniyetle karşılayanlardan.

“Reklamların elan sağlıksız gıdaların tüketimini motivasyon etmekte önemli ayrımsız rolü olduğu lacerem. Yılın başlarında yapılan bambaşka benzeri araştırmaya raci bu sonuç mücahede uygulamaya koyduğumuz kökten sınırlamaların insanların eğilimlerini etkileyip hayat kurtarmakla kalmayıp Millî Afiyet Hizmetleri’hangi dahi milyonlarca sterlinlik tasarruf sağlayabileceğini gösteriyor.”

Şehremini Khan, Londralıların elan sağlıklı olması ve keyif hizmetleri üzerindeki baskının azalması için adımlar atmayı sürdüreceğini söyledi.

Araştırmayı yapanlar ise eleştirilere kıymet, yaptıkları, tahminler ve modellemelere dayalı hesaplamaların yüzdelik 100 akilane olmayabileceğini amma benzeri eğilime işaret ettiğini söylüyor. Araştırmacılar, genel adına reklamlar ile tüketilen besin arasındaki ilişkiye belen fail haddinden fazla sayıda başka çalışmanın üstelik olduğuna bel ediyor.