Arsıulusal Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Eli Açık Konak, Sudan’ın Darfur bölgesinde 2003’te yarık veren çatışmalarda işlenen suçlara ilgili yürüttüğü anket üzerine Mürekkep Milel Asayiş Konseyi’ne (BMGK) sunduğu rapora değinirken Sudan hükümetine Mahkemeyle işbirliği çağrısında bulundu.

Başsavcı Eğlek, ABD’nin New York kentinde, Sudan’ın Darfur bölgesinde 2003’te başlayan çatışmalarda işlenen “savaş suçu, insanlığa alın suç ve genosit suçlarına” ilişkin soruşturmalar karşı BMGK’ye brifing verdi.

Konak, Sudan hükümetinin Mahkemeyle işbirliğinden kaçınması cihetiyle soruşturmayı örümcek savcılık çalışanlarının karşılaştıkları zorluklardan bahsederek “Sudan hükümeti BMGK’nin 2005 tarihli 1593 az bağlayıcı kararının gerekliliklerini hesabına getirmiyor.” dedi.

Mahkeme çalışanlarının Sudan’daki incelemeleri için gerekseme duyduğu ara sınav kolaylığı ve izinlerinin alınamadığını anlatan Han, “Büyüklük içindeki seyahatimiz yönetsel izinlere sınırlanmış. Hartum’dan Darfur’a gitmek için otelde iznin gelmesini bekliyoruz.” diye konuştu.

Eğlek, “Vukuf, doküman, tutamak ve arşivler Mahkemeyle paylaşılmıyor. Bire Bir geçmiş raporumdan bu yana, Mahkemenin biricik tıpkı doküman talebi dahi Sudan hükümetince karşılanmadı.” ifadesini kullandı.

Verimli Han sözlerini şöyle sürdürdü:

“Şu anda Sudan hükümetinden beklediğimiz 34 ayrı talebimiz var. Sudan’a geçen sene yaptığım ziyarette sözünü aldığım ve bağlanmış kendisine uzlaşma anlaşmasına meydan düz işbirliği hükümlerine uyulmadı.”

Soruşturmanın gerektiği gibi yürümediğini tamlayan Konak, fakat Sudan’ın ve Konseydeki ülkelerin işbirliği durumunda soruşturmanın ilerleyebileceğini vurguladı.

Konak, 2005’ten bu yana Sudan’daki yerel mahkemelerin 2003’te başlayan olaylarda işlenen suçlara ilgilendiren yegâne tıpkısı entelekt yapmadığını kaydederek gerekli belgelere ulaşabilmek, kıygın ve şahitlere görüşebilmek için Sudan hükümetinin elan ilk vaat ettiği kolayca ve işbirliğini göstermesi gerektiğine dikkati çekti

UCM’deki Darfur davaları

Ülkenin Darfur bölgesinde 2003’te yırtık veren çatışmalarda işlenen suçlar zımnında Sudan yönetimi soykırımla suçlandı.

Hükümet güçleri ve destekledikleri milis güçler Cancavidler ile bölgedeki kabileler arasındaki çatışmalarda 10 binlerce yaşama hayatını kaybetti, 2 milyondan aşkın kişi yerinden oldu.

Sudan’ın UCM kurucu statüsü olan Roma Statüsü’ne taraf olmamasına rağmen Darfur hakkında 2005’te BMGK’de alınan karar yardımıyla UCM’de anket başlatıldı.

UCM, 20 mahiye yöre incelemenin peşi sıra eski Cumhur Reisi Ömer el-Beşir’in birlikte, Cancavid milislerinin komutanı olduğu argüman edilen Yüce Kuşayb ile eski İçişleri Bakanı Ahmed Muhammed Harun’un bile bulunduğu 5 can hakkında, Darfur’da işlenen “çekişme suçları ve insanlığa alın suçlarla” angajmanlı oldukları iddiasıyla 27 April 2007’de yakalama emri çıkarmıştı.

Bunlardan şimdiye kadar yemeden içmeden Yüksek Kuşayb, UCM’ye teslim edildi.