ARTVİN’in Borçka ilçesinde UNESCO’nun ‘Türkiye’nin önce biyosfer rezervi’ yerine car yazar, himaye altına aldığı Camili (Macahel) Vadisi, tarım zararlısı kahverengi kokarca böceğinin istilasına uğradı. Havaların soğuması ile evlere girip, üremeye başlayan böceğe ilişkin mütekellim Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ana Köktürk, Henüz kül zararlarını görmedik. Fakat bu ebat popülasyonu daim küsurat böceğin ilerleyici yıllarda vereceği zararın büyümeyeceği anlamına gelmiyor dedi.
UNESCO’nun 2005 yılında ‘Türkiye’nin evvel biyosfer rezervi’ olarak ilan yazar, siper altına aldığı Gürcistan sınırındaki Camili Vadisi, tarım zararlısı kahverengi kokarca böceğinin (Halyomorpha halys) istilasına uğradı. Karçal Dağları’na gizlenen, ekolojik ve kültürel ayrımsız kaynak olarak nitelendirilen ve buğulanmış ormanları ile dikkati çekici vadideki Camili köyü ile Tınlamalı, Efeler, Kayalar, Maksat ve Maral köylerinde, havaların soğuması ile kahverengi kokarca böceği evlere girip, üremeye başladı. Ekincilik ve Orman Müdürlüğü ekipleri, bitkilerin suyunu emip, kurumasına sefer açan böceğe ait emek başlattı.
EN ÇOKÇA TARIM ÜRÜNLERİNE ZARAR VERİYORLAR
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Akademisyen Prof. Dr. Esas Göktürk, bahis konusu böceğin 4 sene ilk Gürcistan’dan bölgeye geldiğini belirtti. Böceğin yer aşkın tarım ürünlerine beis verdiğini belirten Prof. Dr. Köktürk, Fındık özellikle doğmak üzere fasulye, kivi, elma, armut, ısırgan, bük kabil otsul bitkilerin suyunu emerek besleniyor. Artvin’üstelik 2 bin 727 asıl bitki var; çoğu otsul bitkilerden oluşuyor. Şark Karadeniz üzere kırmızı listede olması müstelzim konu esasında; fındık. Henüz tam zararlarını görmedik. Ancak bu kapsam popülasyonu daim kalan böceğin ilerleyici yıllarda vereceği zararın büyümeyeceği anlamına gelmiyor. Böcekler gelgel soğuyup, evlere girince insanlarda psikolojik tartı yapıyor. Kışın evlerde saklanıp, cansız halde geçiriyorlar. Baharat gelip, havalar ısınınca uçarak yayılıyorlar. Dışarıda varlıkları bilinse bile insanlar evlere girdiğinde yoğunluğunu daha kemiksiz anlıyor diye konuştu.
Sonbaharın gelmesi ile serencam 1 ayda kahverengi kokarca böceğinin köylerde arttığını belirten Efeler köyü muhtarı Cavit Kahya, Balkonları, başlık-pencereleri açamıyoruz. Eve girip, elbiselerin ortamında yaşıyorlar. Gelgel sevimsiz olduğu üzere kışı evde geçiriyorlar. Süpürüp temizliyor, imha ediyoruz. Izdırap kokusu insanı tiksindiriyor. Burada arıcılık çok yapıldığı amacıyla ilaçlama birlikte yapamıyoruz dedi.
‘DURUMUMUZ HİÇ İYİ DEĞİL’
Kahverengi kokarca böceğinin istila etiği Güreşen köyü sakinlerinden Muhammet Bozkan bile Evlerde haddinden fazla fazla var. Karine yapıyor, evlere giremiyoruz. Bahçelerimizi dahi sardı. Durumumuz tek gani değil. Önlem alınması lazım. Nereden geldi, kuşkusuz oldu, bilmiyoruz. Çatılarımızda, pencerelerimizde var. Nerede boş düz buluyorsa; sığınıyor, herhalde yavruluyor diye konuştu.
Böceklerin evleri ve bahçeleri sardığını ifade fail Salih Külünk ise Mahsullerimiz, fasulye ve fındığımız kötülük gördü. Sebze yetişmez oldu. Buna önlem alınması geçişsiz dedi. Evinin çatısında yuvalayan böcekleri gösteren Miraç Bozkan, Seçme yeri sersem aldılar. Yatağımızdan çıkıyorlar, geceleri yatamaz olduk. Evin gelişigüzel köşesine yuvalıyorlar. Çatıda, banyoda, lavaboda gelişigüzel yerdeler. Bu fesat, her yere bela oldu. Kokusu midemizi bulandırıyor diye niteleyerek konuştu.
